آیات القصص یا ابزار تربیتی اخلاقی قران کریم!
آیات القصص یا ابزار تربیتی اخلاقی قران کریم!
دکتر علی موسی عرفانی
در فهرست ابزار‌های تربیتی کتب آسمانی، داستان گوئی یکی از مهمترین و مؤثرترین ابزار هدایتی به شمار می‌آید، قران کریم نیز با استفاده از همین ابزار، به بیان سرگذشت پیشینیان پرداخته و با اشاره به علت سعادت و هلاکت آنان، انسان ها را به تفکر و تعقل در داستان هایش دعوت نموده است، بنابراین، در کنار آیات الاحکام، انبوهی از معارف اخلاق اجتماعی در قران در شکل و ساختار داستانی بیان گشته و منشأ استخراج گزاره‌های علمی در حوزۀ اخلاق اجتماعی قرار می‌گیرد.
قصه و بیان سرگذشت گرچه در اصطلاح وسیله ای برای بیان زندگی یا نقطه ای از زندگی شامل یک یا چند حادثۀ مرتبط باهم معنی شده است، اما در نگاه قران صرفا بازگو کردن یک داستان نیست، بلکه بیان ماجرا‌های گذشته از حیث عبرت گرفتن برای شکوفائی انسان در بُعد هدایتی آن می‌باشد، در تعقیب همین نکته، قران در صدد بیان واقعه بصورت یک داستان کامل نبوده بلکه آن بخشهائی از ماجرا را بیان کرده است که بتوان از آن «عبرت» گرفت یا «الگوسازی» نمود.
عبرت گیری از چگونگی عروج و زوال اقوام گذشته، و الگو سازی با برجسته نمودن شخصیت ها، با طرح چهرۀ‌های مثبت و منفی آنان، دو هدف عمده از میان اهداف گونا گون قصه‌های قرانی بوده است که بدلیل تأکید ویژه خود قران، مورد توجه مفسرانی واقع شده است که با رویکرد هدایت محور به قصه‌های قرانی نگریسته اند. روشن است که دو هدف مذکور، بصورت مستقیم با اخلاق اجتماعی مرتبط است و با این زاویۀ دید، میتوان بخش عمده ای از مفاهیم و دستورات اخلاقی را از لابلای داستانهای قرانی بدست آورد. گرچه قصه‌های قران بطور صریح حکمی را بیان نمی کند و غالبا بصورت أمر و نهی دلالتی بر دستورات اخلاقی ندارد، اما نگاه هدایت محور به قصص قران در راستای کشف دستورات اخلاقی، دست آورد‌های مهمی را به همراه داشته بویژه در توسعه و غنای منبع تعلیمات اخلاقی تأثیر مهمی دارد.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاهتان را بنویسید